Tomos
Tomos is een merk van scooters, motorfietsen en bromfietsen. Ze worden gemaakt door de in de Sloveense stad Kopergevestigde fabrikant Tovarna Motornih Vozil. Deze voormalige Joegoslavische fabriek maakte vanaf 1954 in licentie van het Oostenrijkse Puch onder de eigen merknaam Tomos bromfietsen en lichte motorfietsen voor de binnenlandse markt. Door een onvolkomenheid in het contract met Puch kon Tomos na afloop van het 5-jarig licentiecontract ook gaan exporteren.
Pas in 1958 bouwde Tomos zijn eerste eigen product: een stationaire motor voor verschillende toepassingen. In 1960werden de eerste Tomos-bromfietsen door de NV Vedezo (het latere Tomos Nederland te Epe) in Nederland geïmporteerd. In 1962 kwam er een 90 cc-model. Vanaf 1966 worden de brommers ook door Tomos Nederland in Epe gebouwd en later kwam er ook een fabriek in Amerika. Vooral de in Epe gemaakte Tomos 4L (door het verwarrende logo ook wel 4TL genoemd) met 4 versnellingen voetschakeling was in Nederland populair, en werd geproduceerd van 1969 tot begin jaren ’80, toen overigens versnellingsbromfietsen uit de gratie raakten vanwege de hoge verzekeringspremie.
In 1972 volgde een automatische bromfiets. Tomos maakte trial-, cross– en straatmachines, waaronder ookwegracemotoren. De Tomos fabriek in Epe was de laatste bromfietsenfabrikant in Nederland. Het Sloveense moederbedrijf heeft de productie daar echter per december 2009 gestopt.[1].
